NIEMIECKI OKRĘT SZPITALNY "GRAZ" POSZEDŁ NA DNO









Trzymasztowa barkentyna ARES, okręt szkolny greckiej marynarki wojennej, po przejęciu przez Niemców w maju 1941, pełniła po niezbędnej adaptacji rolę statku szpitalnego pod nazwą GRAZ. Zwodowana 28 stycznia 1927 r. przez Forges et Chantiers de la Méditerranée, La Seyne. Wyporność 2200 t, parowy silnik pomocniczy umożliwiał osiąganie 10 węzlów. W 1939 jej uzbrojenie stanowiły 3 działa 76 mm. Załoga: 410 ludzi, w tym 100 kadetów. Fotografia z roku 1932.



Atakowanie i zatapianie statków szpitalnych należy do najpoważniejszych i najbardziej odrażających zbrodni wojennych. Jednostki te są w sposób szczególny chronione prawem międzynarodowym, począwszy od przepisów X i XI konwencji haskiej z 1907 roku. Podczas wojen morskich XX wieku strony walczące skrzętnie wykorzystywały przypadki napaści na okręty szpitalne w celach propagandowych, licząc na zdyskredytowanie i potępienie przeciwników przez międzynarodową opinię publiczną. Nie inaczej było w przypadku zatonięcia niemieckiej brygantyny GRAZ (ex ARES, zdobyty w 1941 grecki okręt szkolny) na Morzu Śródziemnym, 10 Mm na północny wschód od Bizerty (Tunezja), koło wyspy Cani, w dniu 5 grudnia 1942 roku. Epizod ten jest mało znany, pomijany w opracowaniach tyczących zmagań wojennomorskich w basenie Morza Śródziemnego. Niewątpliwie wynika to z faktu, że na statku nie było rannych i chorych pacjentów, a straty wśród załogi i personelu medycznego nie były zbyt wielkie.


-----Niemcy zwlekali z ujawnieniem straty okrętu. Dopiero 19 lutego po południu berlińskie radio ogłosiło komunikat wojenny Oberkommando der Wehrmacht, oskarżający Brytyjczyków o storpedowanie i zatopienie chronionej prawem jednostki. Zaczynał się on następująco: "Brytyjskie okręty podwodne zatopiły na Morzu Śródziemnym niemiecki statek szpitalny GRAZ. Statek wyszedł z jednego z włoskich portów, aby zabrać rannych żołnierzy z Bizerty." Wielka Brytania nie odrzuciła i nie ustosunkowała się do tego oskarżenia. Sprawę wyraźnie zbagatelizowano. Lakoniczna informacja o niemieckim doniesieniu znalazła się tylko w dwóch - i to prowincjonalnych - gazetach, w "Lancashire Evening Post" i "Liverpool Echo", bez jakichkolwiek uwag.


-----Artykuł, cytowany poniżej w całości, przedstawia oficjalne stanowisko III Rzeszy w sprawie zatonięcia statku GRAZ. Jest to tłumaczenie z niemieckiego, jakie ukazało się na łamach gadzinówki "Nowy Kurier Warszawski" w numerze 44 z lutego 1943 roku.




-----O godz. 6.15 nastąpiła eksplozja podwodna, dziób statku zanurzył się w wodzie i po krótkim czasie statek szpitalny zatonął. Włoskie łodzie strażnicze zdołały uratować 17 sanitariuszy niemieckich i 11 ludzi cywilnej załogi greckiej. 13 żołnierzy niemieckich, jeden oficer marynarki włoskiej i 39 marynarzy greckich zginęło.


-----Chociaż na wspomnianych wodach operują brytyjskie łodzie podwodne, pomimo tej straty, statki sanitarne kursują naturalnie w dalszym ciągu między portami tuniskimi i włoskimi.


-----Co było rzeczywiście przyczyną zatonięcia GRAZU pozostaje - nie tylko moim zdaniem - niejasne. W powojennych opracowaniach uwzględnia się dwie możliwości: albo rzeczywiście okręt ten został storpedowany i zdarzenie to ze względu na jego kryminalny charakter zatuszowano z powodów politycznych, albo GRAZ wszedł na minę.


-----Za pierwszą możliwością przemawia fakt, że w grudniu 1942 w rejon Bizerty zapuszczały się brytyjskie okręty podwodne. Z drugiej strony, 29 listopada szybki stawiacz min HMS MANXMAN postawił skrycie pole minowe w rejonie wysp Cani, czyli tam, gdzie dopełnił się los GRAZU. Jakby jednak nie było, GRAZ padł ofiarą działań Royal Navy.






Niemiecki okręt szpitalny GRAZ sfotografowany, gdy pływał jako ARES pod banderą greckiej marynarki wojennej.